بهارنارنج
بید خشت
یدخشت یا بیدانگبین، تکههای جامد بیشکل به رنگ سفید مایل به شیری است که از روی نوعی بید با نام علمی Salix excelsa که به نامهای محلی فوکا (در سختسر و تنکابن)، فک در مازندران و وی (وی دار) در گیلان مشهور است، به دست میآید. درخت مربوطه از خانواده درخت بید است. بیدخشت که نوعی مان محسوب میشود، به علت داشتن مواد قندی، شیرین است و گاه با تکههایی از برگ گیاه (یا ناخالصیهای دیگر) همراه است.
اینگونه بید با نامهای مترادف Salix varifolia Salix fragilis و Salix australior نیز مشهور است. درخت مربوطه شباهت زیادی به بید معمولی Salix alba دارد، اما از آن کوچکتر است. برگها، برعکس بید معمولی، کرک ندارند و سطح روی آنها سبز تیره و سطح زیرین، سبز روشن است. اینگونه بید در جنگلهای شمال ایران، از ده چهل چای مینودشت تا آستارا، در مناطق نیمهخشک و مرطوب استپی، از ارسباران و آذربایجان غربی و کردستان تا لرستان، اراک، فارس، کرمان، شمال خراسان و تا یزد و کرج پراکندگی دارد.
پر لیمو عمانی
ه لاتین: Citrus aurantifulia) میوهٔ خشکشدهای است که بهعنوان چاشنی در غذاهای خاورمیانهای خصوصاً ایرانی استفاده میشود. لیمو عمانی تازه رنگ خردلی دارد و بسیار ترش است، بهطوریکه تازهاش را معمولاً نمیتوان بهتنهایی مصرف کرد؛ بنابراین آن را در آفتاب خشک میکنند تا داخل آن به رنگ سیاه درآید. رنگ پوستهٔ خارجی آن از زرد قهوهای تا سیاه بوده و آن را بهصورت چاشنی در غذا مورد استفاده قرار میدهند. لیمو عمانی بهصورت گرد کوبیدهشده یا درسته عرضه میشود.
پرسیاوش
پرسیاوشان (نام علمی: Adiantum capillus-veneris) نام یک گونه از سرده پرسیاوش است که در ایران میروید. این گونه جزو گیاهان دارویی بهشمار میرود. گیاهی است پایا از رده سرخسها با ساقههای باریک و برگهای ریز که در جاهای گرم و مرطوب میروید.[
دارای ریزوم قهوه ای رنگ، سفت و توخالی میباشد و دمبرگهایی که میتوانند بنفش رنگ باشند، از ان خارج شدهاست
ساختار برگ گیاه مثلثی و دارای ۳ لوب است، برگها در لبهها تاخوردگی پیدا میکنند و زیر این تاخوردگیها هاگدانها قرار میگیرند
در نمونههای تقلبی که آسپیدیوم است؛ هاگدانها در تمام سطح پشت برگ اند
پکنپودر
بیکینگ پودر (به انگلیسی: Baking powder) یا پودر قنادی یک نوع عامل ورآورنده است که از مخلوط کردن یک باز (کربنات یا بیکربنات) با یک اسید ضعیف تهیه میشود و برای ورآمدن خمیر و حجم دادن به انواع نان و کیک استفاده میشود.
از آنجا که بکینگ پودر یک نوع باز است، به محض مخلوطشدن با مایعاتی که خاصیت اسیدی دارند، موجب آزادشدن گاز دی اکسید کربن میشود که باعث ورآمدن خمیر و ایجاد حجم در نان یا کیک میشود.
کاربرد
بیکینگ پودر برای موادی که نیاز به پخت طولانی دارند مصرف میشود و تلخی کمتری نسبت به جوش شیرین دارد.
عمر مفید این ماده بین ۶ تا ۱۲ ماه است و باید درجای خشک، خنک و در ظرف بسته نگهداری شود.
پنج انگشتی
پونه
ونه (نام علمی: Mentha pulegium) پودینه (فارسی افغانستان) از گیاهان خانواده نعنائیان است. گیاهی است از سرده نعنا و تیره لب گلیها و له شده برگهای آن عطر نعنا دارد. پونه جزو داروهای مورد استفاده در طب سنتی، قاعدهآور، سقطکننده جنین، و جزو گیاهان دارویی است، اما برای کبد سمی است و باعث مرگ برخی از افراد شدهاست.اسانس آن در صنعت عطرسازی کاربرد دارد و دارای ماده سمی پولِگون است.
فرهنگستان زبان فارسی این گیاه را «خالواش» (از گیاهان محلی و عطر گیلان) و «نعنا خالواش» نامیده و در توصیف آن آوردهاست: گونهای نعنا به شکل خوابیده یا خیزان با ساقههای متعدد و پوشیده از کرکهای متراکم و گسترده؛ پهنک برگها تخممرغی، به طول ۵ تا ۲۰ میلیمتر و حاشیهٔ صاف یا کم و بیش دندانهدار است و گلآذین آن دارای چرخههای کروی و گلهای غالباً بنفش و بهندرت سفید است که با فاصله از یکدیگر و پرشمار در محور برگها و در طول ساقه قرار گرفتهاند.
به گلهای کوچک معطر به رنگ صورتی یا بنفش که به صورت گروهی در بغل برگ و ساقه پونه در تابستان ظاهر میشوند و مصرف دارویی و خوراکی دارند، گُلپونه میگویند.
سمشناسی
اسانس پونه بسیار غلیظ و حتی در مقادیر کم سمی و کشنده است.[گزارشهایی از مرگ بیمارانی که به علل مختلف از اسانس غلیظ آن استفاده کردهاند وجود دارد. روغن پونه (اسانس غلیظ پونه) حاوی ۸۰ تا ۹۲ درصد سیکلو هگزانون پولگون است. پولگون همان مولکولی است که عطر و طعم نعناعی را ایجاد میکند و در افرادی که آن را مصرف میکنند باعث ایجاد انواع بیماریها میشود.
علائمی که ممکن است بعد از مصرف یک دوز کوچک (۱۰ میلی لیتر) از روغن پونه ایجاد شود شامل تهوع، استفراغ، درد شکم و سرگیجه میشود. مصرف دوز بیشتر میتواند باعث از کار افتادگی چندین ارگان بدن شده و منجر به مرگ شود.
کنگره آمریکا درخواست نمودهاست که استفاده آن برای زنان حامله منع شود.
کاربردهای پونه
از پونه معمولاً به عنوان حشره کش و دفع کننده آفت استفاده میشود.[۸] به عنوان ماده دفع آفات، از این ماده برای دور نگه داشتن کک از حیوانات خانگی و همچنین بر روی انسان برای جلوگیری از زخم و پشه استفاده میشود. بعضی از انسانها برای دفع حشرات لباس یا جیب خود به روغن پونه آغشته میکنند.
در طول تاریخ از پونه برای معطر کردن چایهای گیاهی و غذاها استفاده میشدهاست. از چای پونه برای رفع سرماخوردگی، تب، سرفه، سوء هاضمه، مشکلات کیوی و کبدی و سرددرد استفاده میشدهاست.[ از برگهای تازه یا خشک شده پونه نیز برای بهبود آنفلوانزا، گرفتگی شکم، برای القای تعریق و همچنین در بهبود بیماریهایی مانند آبله و سل استفاده میشود.برای تهیه چای پونه، برگهای آن در آب داغ میجوشانند. غلظت کمتر مواد شیمیایی سمی در این چایها نسبت به روغن پونه کمتر است. توصیه میشود افراد فقط بهطور دوره ای چای پونه بنوشند، زیرا این کار بر روی بدن ضرر دارد و نباید بهطور مرتب نوشیده شود. مصرف چای پونه برای نوزادان و کودکان میتواند کشنده باشد.[
کاربرد در آشپزی و پزشکی
گیاه پونه
در یونان باستان و در روم قدیم کاربرد داشته و یونانیان برای معطر کردن شراب از آن استفاده میکردند. در کتاب آشپزی رومیان (اِپیسوس)∗ این گیاه را به همراه فودنج کوهی و انجدان رومی و گشنیز در بسیاری از دستورهای غذائی بکار میبردند. امروزه مصرف کمی در آشپزی دارد.
هرچند روغن پونه بسیار سمی است، اما مصرف این گیاه به صورت تازه و خشک متداول است. مهاجرین اولیه در آمریکا از پودر خشک شده آن برای دفع حشرات استفاده میکردند. در تاریخچه انجمن سلطنتی لندن خاطرنشان شدهاست که این انجمن استفاده از پونه را برای کشتن مار زنگی پیشنهاد دادهاست.
مصرف داروئی آن بیشتر برای خاصیت آرامبخشی و رفع سوءهاضمه و روانکننده عادت ماهانه، و گاهی برای تسریع سقط جنین بودهاست.[] همچنین کاهش نفخ معده را نیز، از خواص آن ذکر میکنند. دم کرده برگ و گل آن در دلدرد∗ و آنفلوانزا مؤثر است.[
ترکیبات شیمیایی
از نظر ترکیبات شیمیایی وجود اسانس روغنی فرار به مقدار ۵۲۵/۰–۴۵/۰ درصد در فودنج جبلی تأیید شدهاست. بررسیهای دیگری نشان میدهد که اسانس روغنی موجود در فودنج جبلی در حدود ۵۰ درصد شامل تیمول است به علاوه ترکیب اسانس روغنی فرار آن دارای دی ال- پینن دی پنتن، لینالول، مقداری بی سیکلیک سسکیترپن و تری سیکلیک سسکی ترپن میباشد.
تاج خروس
رخی از پژوهشهای انجامشده روی حیوانات، نشان دادهاند که گل تاج خروس میتواند کلسترول خون را کاهش دهد. یک آزمایش روی همسترها نشان داد که روغن این گیاه، کلسترول مضر خون را ۲۲ درصد کاهش میدهد؛ در حالی که باعث افزایش کلسترول مفید خون میشود.
علاوه بر آن، یک مطالعه بر روی جوجهها نشان داد که رعایت رژیم غذایی حاوی گل تاج خروس، کلسترول کل خون را تا ۳۰ درصد و کلسرول مضر خون را تا ۷۰ درصد کاهش میدهد
تباشیرقلم
طباشیر یا تباشیر (Bamboo Cane) ماده ای سفید رنگ، سخت، بلوری شکل و از جنس سیلیس است که از گره ها و ساقه های گیاه بامبو یا خیزران گرفته می شود. این ماده دارای خاصیت دارویی است و با نام شکر بامبو، بامبو سیاه، بامبو هندی، بامبو تیغ دار، بامبو رسمی، بامبو طلایی و نی هندی نیز شناخته می شود گیاهی از تیره غلات یا گندمیان و دارای چندین گونه مختلف است. ریشه های این گیاه به شکل ساقه زیرزمینی (ریزوم)، برگ ها باریک و نوک تیز و ساقه های هوایی آن بند بند است که ارتفاع آن ها به چندین متر می رسد.
جوانه تازه، مغز و میوه های رسیده این گیاه خوراکی هستند و از چوب آن در تولید صنایع دستی مختلف مانند عصا، انواع صندلی، سبد و میز استفاده می شود. در کشور ما بامبو توسط چینی ها وارد شده است و کشت آن امروزه در لاهیجان صورت می گیرد