جوزهندی
جوز هندی معرب گوچ هندوک پارسی یا جوز بویا نوعی ادویه است. جوز هندی تخم سخت و خوشبوی درخت جوز بویا است که آرد میکنند و مصرف آن به عنوان ادویه به صورت خشک شده در مناطق گرمسیری رواج بسیاری دارد. آنچه جوز هندی را به یکی از طعمدهندهها و ادویههای پرمصرف در غذا - بهخصوص در مناطق گرمسیری - تبدیل کردهاست، عطر و بوی تند و مطبوع آن است.
هر دانه را از خارج، پوسته سختی به رنگ قهوهای متمایل به خاکستری در برمیگیرد و شیارهای عمیقی دارد که با جدا کردن این پوسته، دانه آن ظاهر میشود. دانه، سطحی چین خورده دارد و رنگ آن متمایل به خاکستری است. بهطور کلی، جوز هندی در طولی حدود ۵/۲ سانتیمتر و قطری حدود ۵/۱ سانتیمتر شکلی شبیه به تخممرغ دارد.
جوز هندی نزد پیروان دین یارسان اهمیتی مذهبی دارد و علاوه بر اینکه از نشانهای این دین بهشمار میآید، در مراسم آیینی این دین نیز به صورت نمادین برای پذیرفتن پیروان تازه به کار میرود.
با اینکه از جوز هندی در طب سنتی استفاده میشود، اما این ماده هیچ گونه ارزش دارویی شناخته شدهای ندارد.اگر از پودر جوز هندی بیشتر از مقدار متداول مورد استفاده به عنوان ادویه استفاده شود، میتواند باعث واکنشهای آلرژی زا یا اثرات سایکواکتیو گردد
خولنجان
دارچین لوله ای
دارچین ادویه ای است که از پوست داخلی درخت سیناموم (Cinnamomum) به دست می آید، نوارهای باریک پوست داخلی پس از خشک شدن به شکل رول هایی که به چوب دارچین معروف است تبدیل می دارچین کاسیا از انواع دارچین است که از درخت سیناموم کاسیا (Cinnamomum cassia) دست می آید، این درخت بومی نواحی جنوبی چین است و به نام دارچین چینی نیز شناخته شده است.شوددارچین کاسیا رنگ تیره قهوه ای – قرمز داشته و چوب آن نسبت به دارچین سیلان ضخیم تر و بافت آن زبرتر است.کاسیا رایج ترین نوع دارچین در جهان است که در اغلب سوپرمارکت ها به فروش می رسد، قیمت بسیار ارزانی دارد و کیفیت آن از دارچین سیلان کمتر است.دارچین سیلان که به نام دارچین اصل (واقعی) نیز شناخته شده بومی سریلانکا و نواحی جنوبی هند می باشد و از پوست داخلی درخت سیناموم وروم (Cinnamomum verum) به دست می آید.ستفاده از دارچین سیلان چندان رایج نیست اگرچه برای پخت و پز و آشپزی ارزش ویژه ای برای آن قائل هستند و قیمت آن نسبت به کاسیا بسیار گران تر است.
سیلان به دلیل طعم مطبوع و شیرینی ملایم آن برای دسرها بسیار مناسب است.
ماده سینامالدئید حدود 50 تا 63 درصد روغن های داخلی سیلان را تشکیل می دهد که این مقدار نسبت به کاسیا بسیار کمتر است و همین مسئله عطر و طعم ملایم آن را توجیه می کندکاسیا منبع غنی کومارین محسوب می شود، جالب است بدانید 1 درصد دارچین کاسیا و 0.004 درصد دارچین سیلان را کومارین تشکیل داده، به عبارت دیگر مقدار کومارین موجود در کاسیا 250 برابر بیشتر از سیلان می باشد.
بنابراین با مصرف مقداری دارچین کاسیا در طول روز – در بسیاری موارد مصرف تنها 1 تا 2 قاشق چایخوری – به راحتی مقدار مصرف روزانه کومارین از حد توصیه شده تجاوز می کند
شیرین بیان پودر
صرف بی رویهٔ شیرین بیان یا سایر فراوردههای آن به سبب تحریک غدد فوق کلیوی و ترشح بیش از اندازهٔ هورمون آلدسترون ممنوع اعلام گردیدهاست. این حالت سبب عوارضی چون اختلال در فعالیتهای متابولیسمی، کاهش پتاسیم خون و بالا رفتن فشار خون میگردد. در صورت مصرف بیش از ۲۰ گرم در روز، بروز عوارض نامطلوب بعید نیست. استفادهٔ زیاد از شیرین بیان برای طحال نیز مضر است. مصرف بسیار بالای شیرین بیان ممکن است به بروز حالاتی خطرناک نظیر فشار خون و حتی سکتهٔ قلبی منجر شود و تهدید کننده حیات است.
برخی از افراد با مصرف زیاد شیرینبیان دچار درد عضله و عدهای دیگر با کرخت شدن دست و پا و حتی فلج هر چهار اندام (کوادری پلژی) مواجه میشوند.
مصرف زیاد این ماده سبب افزایش وزن نیز میشود.
در صورت بالا بودن فشار خون یا ناراحتی کلیه، قلب یا کبد باید از مصرف شیرین بیان پرهیز کرد.
مصرف این گیاه و فراوردههای آن برای زنانی که در دوران بارداری یا شیردهیاند، منع شدهاست.
البته با رعایت میزان معقول مصرف شیرین بیان میتوان از بروز این مشکلات جلوگیری کرده، از خواص بسیار مفید آن بهره برد.
مازو سبز
مازو فراوردهای گیاهی و کروی شکل است که بر اثر سوراخ ایجاد شده توسط حشرات برای تخمگذاری، بر روی شاخههای تازه درخت بلوط به وجود میآید. این فراورده محتوی شیره درخت (صمغ) و مقدار ۵۰ تا ۷۰ درصد تانن است. مازو از همه مواد دباغی چرم، تانن بیشتری دارد. از مازو در صنعت چرمسازی، مرکبسازی، رنگرزی و نیز پزشکی برای بهبود سوختگیها بهره میبرند. مازوها انواع و رنگهای گوناگونی دارند. بهترین مازوها از برخی گونههای بلوط (مانند Pedunculate Oak) به دست میآید. بهترین نوع مازو، مازوی سبز میباشد که قبوضیت بیشتری دارد. موارد مصرف پزشکی مازو: تقویت لثه، سیاه کردن مو، بهبود سوختگی، گشاد بودن واژن، ناراحتیهای گوارشی و خاصیت ضد میکروبی دارد که به صورت ژل و پودر به بازار ارائه میشود.